Hai thuật ngữ pháp lý nhãn hiệu và thương hiệu được sử dụng khá phổ biến trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Thế nhưng trên thực tế, hai thuật ngữ này thường còn nhiều người chưa phân biệt được dẫn đến việc nói nhầm và viết nhầm. Vậy thực tế thương hiệu và nhãn hiệu có khác nhau hay không? Các thuật ngữ này được sử dụng trong trường hợp như thế nào? Để trả lời được các câu hỏi trên, xin mời bạn đọc cùng Luật INNOSIGHT tìm hiểu về chủ đề phân biệt thương hiệu và nhãn hiệu
Các văn bản pháp luật cần tham khảo để phân biệt thương hiệu và nhãn hiệu
- Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 được sửa đổi, bổ sung năm 2019
- Các văn bản hướng dẫn thi hành
Khái niệm về nhãn hiệu và thương hiệu
Khái niệm về thương hiệu
Theo định nghĩa của WIPO (tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới) thì thương hiệu (Brands) được hiểu là những dấu hiệu hữu hình và vô hình, đặc biệt được dùng để nhận biết một sản phẩm, hàng hóa hoặc dịch vụ nào đó được cung cấp hoặc sản xuất bởi các cá nhân hoặc một tổ chức khác.
Khái niệm về nhãn hiệu
Theo quy định tại khoản 16 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi, bổ sung năm 2019 nhãn hiệu được hiểu là dấu hiệu dùng để phân biệt sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau.
Về cơ bản, định nghĩa về nhãn hiệu và thương hiệu là khác nhau. Ví dụ như thương hiệu Unilever bao gồm các nhãn hiệu như Sunlight, Comfort, Cif, Omo…hay như thương hiệu Pepsi bao gồm các nhãn hiệu như Lipton Teas, 7-Up, Quaker Oats, Lay’s Potato Chips,.. có thể hiểu đơn giản nhãn hiệu chỉ là các yếu tố để cấu thành nên thương hiệu. Nhãn hiệu được hiểu là các dấu hiệu để phân biệt sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ này với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ khác của các tổ chức, cá nhân. Trong khi đó thương hiệu lại là một dấu hiệu (hữu hình và vô hình) đặc biệt để có thể nhận biết một sản phẩm, hàng hoá hoặc một dịch vụ nào đó của doanh nghiệp.
Phân biệt sự khác nhau giữa nhãn hiệu và thương hiệu
Phân biệt thương hiệu và nhãn hiệu về tính hữu hình
- Tính hữu hình là một trong những yếu tố cơ bản, quan trọng khi bàn về sự khác biệt giữa nhãn hiệu và thương hiệu. Nhãn hiệu là các dấu hiệu có thể nhận biết được bằng giác quan thông thường là thị giác, đó có thể là chữ cái, hình vẽ, từ ngữ, hình ảnh, kể cả hình trong không gian ba chiều hoặc sự kết hợp những yếu tố đó, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc khác nhau. Luật pháp một số nước như Hoa Kỳ, còn công nhận nhãn hiệu sản phẩm trong lĩnh vực marketing bằng mùi hương.
- Đối với thương hiệu thì khác, thương hiệu không hữu hình hoặc dễ nhận biết như nhãn hiệu. Khi nói: “Sản phẩm này đã có thương hiệu rồi”, người ta thường liên tưởng ngay đến các yếu tố tạo nên danh tiếng cho loại sản phẩm, hàng hóa đó, bao gồm cả hữu hình hay vô hình, như là kiểu dáng, chất lượng sản phẩm, định hình nhãn hiệu của sản phẩm đó hoặc giá cả, thái độ phục vụ của nhân viên bán hàng, cảm nhận sau khi sử dụng của khách hàng,…
Phân biệt thương hiệu và nhãn hiệu về cách thức tiếp cận và bảo hộ
- Nhãn hiệu là thuật ngữ được sử dụng trong các văn bản pháp luật và cũng là một trong những đối tượng của quyền sở hữu công nghiệp. Quyền sở hữu đối với nhãn hiệu sản phẩm được xác lập thông qua thủ tục đăng ký bảo hộ (trừ trường hợp các nhãn hiệu nổi tiếng) và sau khi đăng ký bảo hộ, nhãn hiệu sẽ được pháp luật bảo hộ.
- Trong khi đó, thương hiệu lại không phải đối tượng điều chỉnh bằng các văn bản luật pháp và không được luật pháp bảo hộ. Chủ thể tạo ra được một thương hiệu cho một sản phẩm không phải người trực tiếp tạo ra sản phẩm đó, cũng không phải là cơ quan nhà nước quản lý mà chính là người tiêu dùng thông qua quá trình họ sử dụng và đánh giá sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Thái độ và cảm nhận tích cực số lượng đủ lớn người tiêu dùng đối với các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ tạo nên thương hiệu cho sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đó. Do đó, cách hiệu quả để phân biệt nhãn hiệu với thương hiệu đó chính là sự khác nhau trong cách cách tiếp cận và bảo hộ của hai loại hình này
Phân biệt thương hiệu và nhãn hiệu về giá trị
- Nhãn hiệu và thương hiệu có sự khác biệt lớn ở giá trị. Nhãn hiệu sau khi đã thực hiện thủ tục đăng ký sẽ trở thành một loại tài sản và có thể định giá được, nhưng thương hiệu thì không thể đem ra để định giá được một cách dễ dàng bởi nó là kết quả của cả một quá trình
- Người ta có thể bắt chước và làm giả một nhãn hiệu nổi tiếng nào đó rồi gắn lên sản phẩm của mình nhưng thương hiệu của một tổ chức, cá nhân thì không thể bắt chước hay làm nhái được bởi nó bao gồm bởi nhiều yếu tố và được cảm nhận từ chính mỗi người tiêu dùng.
Khác biệt về sự hình thành của thương hiệu và nhãn hiệu
- Trong nhiều trường hợp, chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký bảo hộ thì một dấu hiệu nào đó có thể được công nhận với tư cách là nhãn hiệu. Còn để tạo dựng được một thương hiệu, doanh nghiệp phải mất rất nhiều thời gian, tiền của cũng như công sức
- Thực tiễn đã chứng minh, có không ít doanh nghiệp hoạt động trong thời gian rất lâu nhưng vẫn không thể tạo dựng được thương hiệu cho riêng mình do không có chiến lược, định hướng kinh doanh đúng đắn. Đây chính là một yếu tố đơn giản, cụ thể để phân biệt nhãn hiệu và thương hiệu
Sự khác biệt về tính lâu bền của thương hiệu và nhãn hiệu
- Sự khác nhau giữa thương hiệu và nhãn hiệu còn ở tính lâu bền. Nhãn hiệu có thể thay đổi hoặc không còn thương hiệu tồn tại do thị hiếu, ý chí của doanh nghiệp; khi sản phẩm được mang nhãn hiệu chấm dứt sự tồn tại thì nhãn hiệu đó cũng đương nhiên chấm dứt tồn tại.
- Nhưng thương hiệu đã được xây dựng thì có thể tồn tại mãi mãi ngay cả khi sản phẩm mang nhãn hiệu đó đã chấm dứt tồn tại. Bởi vì một sản phẩm có thương hiệu, uy tín hay không là do sự đánh giá của người tiêu dùng chính vì vậy khi nào cảm nhận của người tiêu dùng đối với sản phẩm còn tích cực thì sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đó vẫn còn thương hiệu, ít nhất là riêng đối với người tiêu dùng đó.
Ví dụ về thương hiệu và nhãn hiệu
Lấy ví dụ về nhãn hiệu và thương hiệu, khi nói đến thương hiệu tức là là nói đến cảm nhận, ấn tượng về hàng hóa, dịch vụ, sản phẩm trong tâm trí người tiêu dùng. Khi nói đến hãng điện thoại Nokia, người dùng sẽ nhớ ngay đến ra một sản phẩm bền bỉ, giá thành hợp lý. Còn khi nói tới điện thoại Iphone thì người tiêu dùng sẽ nhớ đến những chiếc điện thoại “sang chảnh”, giá thành cao. Trong khi đó, nhãn hiệu lại là những từ ngữ, hình ảnh, biểu tượng…giúp khách hàng nhận diện bên ngoài của hàng hóa như: Dầu gội Sunsilk, sữa tắm Dove, dầu gội Clear, kem đánh răng Close Up, P/s.
Khả năng bị xâm phạm của thương hiệu và nhãn hiệu
- Nhãn hiệu: có khả năng bị các chủ thể xâm phạm cao, con người có thể sao chép, làm nhái một nhãn hiệu có độ phổ biến rộng hoặc một nhãn hiệu nổi tiếng để in lên sân phẩm, hàng hóa, dịch vụ của mình nhằm thu lợi bất chính
- Thương hiệu: thực tế cho thấy rằng không thể sao chép, bắt chước hay làm nhái được bởi thương hiệu được tạo dựng từ một quá trình lâu dài và là dấu ấn đậm nét trong tiềm thức của khách hàng, là sự tin tưởng cũng như yêu thích đối với thương hiệu đó.
Trên đây là toàn bộ bài viết của Luật INNOSIGHT về chủ đề phân biệt thương hiệu và nhãn hiệu. Điểm khác biệt lớn nhất giữa nhãn hiệu và thương hiệu đó chính là nhãn hiệu thì tồn tại trên thực tế có thể nhận biết bằng các giác quan như nhìn, sờ, nắm… còn thương hiệu là một thứ vô hình, là cảm nhận, sự yêu thích cũng như tin tưởng của khách hàng đối với sản phẩm của một tổ chức, cá nhân. Nếu như khách hàng còn có bất cứ thắc mắc hay câu hỏi nào về chủ đề này, xin vui lòng liên hệ đến đường dây nóng của chúng tôi để được trợ giúp.